Jak polkowiczanie stali się Polkowiczanami, legniczanie Legniczanami. Zmiany od 1 stycznia’26.

Wielką literą napiszemy:

– nazwy mieszkańców miast i ich dzielnic, osiedli i wsi, np. Polkowiczanin, Warszawianin, Mokotowianin, Nowohucianin;

– nie tylko, jak do tej pory, nazwy firm, marek i modeli wyrobów przemysłowych, ale też pojedynczych egzemplarzy tych wyrobów, np. samochód marki Ford i pod oknem zaparkował czerwony Ford;

– nazwy własne komet, np. Kometa Halleya,

– nazwy obiektów w przestrzeni publicznej, jeśli na początku jest wyraz: aleja, brama, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, pomnik lub cmentarz itp.: Aleja Róż, Plac Wolności, Park Ewangelicki, Kopiec Wandy, Kościół Mariacki, Pałac Staszica, Zamek Książ, Most Tolerancji, Pomnik Józefa Piłsudskiego, Cmentarz Rakowicki;

– wielowyrazowe nazwy lokali usługowych i gastronomicznych (oprócz przyimków i spójników) np. Karczma Słupska, Kawiarnia CieKawa, Księgarnia Naukowa, Kino Charlie, Apteka pod Orłem, Bar Flisak, Hotel pod Różą, Restauracja pod Żaglami, Zajazd u Kmicica, Pierogarnia Krakowiacy, Pizzeria Napoli, Teatr Rozmaitości;

– nazwy orderów, medali, odznaczeń, nagród i tytułów honorowych (oprócz przyimków, spójników oraz wyrazów typu „imienia”), np.: Nagroda im. Jana Karskiego, Nagroda Pulitzera, Literacka Nagroda Europy Środkowej, Śląska Nagroda Jakości, Nagroda Rektora za Wybitne Osiągnięcia Naukowe, Mistrz Mowy Polskiej, Ambasador Polszczyzny, Honorowy Obywatel Miasta Polkowice.

Małą literą napiszemy

– wyraz ulica, np. ulica Dąbrowskiego;

– przymiotniki tworzone od nazw osobowych, np. dramat szekspirowski, epoka zygmuntowska, koncert chopinowski, koncepcja kartezjańska, filozofia sokratejska, dialogi platońskie, wiersz miłoszowski;

Małą lub wielką literą napiszemy

– przymiotniki tworzone od imion (rzadziej od nazwisk) zakończone na -owy, -in(-yn), –ów, np. jackowe dzieci/Jackowe dzieci, zosina lalka/Zosina lalka, jacków dom/Jacków dom;

– nieoficjalne nazwy etniczne, takie jak: jugol/Jugol, angol/Angol, żabojad/Żabojad, makaroniarz/Makaroniarz.

Łącznie napiszemy

– „nie-„ z imiesłowami odmiennymi: np. uczeń nieklasyfikowany, urlop niewykorzystany, pacjent jest niepalący;

– „nie–„ z przymiotnikami i przysłówkami odprzymiotnikowymi nie tylko w stopniu równym, ale też w stopniu wyższym i najwyższym, np. nieautorski, niebanalny, nieczęsty, nieżyciowy; niemiły, niemilszy, nienajmilszy; nieadekwatnie, niebanalnie, nieżyciowo; nielepiej, nieprędzej, nienajlepiej, nie najstaranniej;

– człon pół– w wyrażeniach: półzabawa, półnauka;półżartem, półserio; półczuwał;

– cząstki: niby-, quasi- z wyrazami pisanymi małą literą, np. nibyartysta, nibygotyk, nibyludowy, nibyorientalny, nibyromantycznie; nibyjagoda, nibykłos, nibynóżki, quasiopiekun, quasinauka, quasipostępowy.

Z łącznikiem napiszemy

– połączenia typu: pół-Polka, pół-Francuzka (odniesionym do osoby będącej w połowie Polką, w połowie Francuzką).

– cząstki: niby-, quasi- przed wyrazami pisanymi wielką literą, np. niby-Polak, quasi-Anglia;

– przedrostki rodzime i obce, jeśli wyraz zaczyna się od wielkiej litery, np. super-Europejczyk.

Osobno napiszemy

– cząstki: –bym, -byś, -by, -byśmy, -byście ze spójnikami, np. Zastanawiam się, czy by nie pojechać w góry. Kupiono by nam nowy sprzęt. Warto by nauczyć się nowych zasad ortograficznych. Zastanawiam się czy by nie zmienić pracy.

– dopuszcza się rozdzielną pisownię z wyrazami zapisywanymi małą literą takich cząstek jak: super-, ekstra-, eko-, wege- mini-, maksi, midi-, mega-, makro-, które są też samodzielnymi wyrazami, np. miniwieża/mini wieża, bo może być: wieża (w rozmiarze) mini; superpomysł/ super pomysł, bo może być: pomysł super; ekstrazarobki/ekstra zarobki, bo może być: zarobki ekstra; ekożywność/eko żywność, bo może być: żywność eko.

Trzy wersje

Poprawne będą aż trzy wersje w parach wyrazów równorzędnych, podobnie lub tak samo brzmiących: z łącznikiem, np. tuż-tuż; trzask-prask; bij-zabij; z przecinkiem, np. tuż, tuż; trzask, prask; bij, zabij lub rozdzielnie, np. tuż tuż; trzask prask; bij zabij.

Źródło: https://rjp.pan.pl/ (Komunikat Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN z 10 maja 2024 r. wraz ze zmianami z 7 listopada 2025 r.)