Powstanie hydro-archiwum Legnicy

MJ 22-11-2025 07:56

LEGNICA. Czy wiesz, że trzy dwudziestowieczne powodzie w Legnicy przypadały na lata z siódemką na końcu? Czy masz wspomnienia z nimi związane? A co powiesz na to, że w mieście były mokradła? Wyobrażasz sobie, że tu kiedyś płynął Bóbr albo, że głowa piastowskiego księcia leży na dnie jednego z akwenów Pojezierza Kunickiego? Jakie miejsce w naszej pamięci zajmują rzeki, jeziora i mokradła? Jak woda wpływa na tożsamość regionu i codzienne doświadczenia jego mieszkańców? Te pytania staną się punktem wyjścia do spotkań „Do-wody tożsamości”, który towarzyszy projektowi naukowo-artystycznemu „Prze-wodnik dolnośląski. Wody regionu jako miejsca pamięci i dziedzictwo przyrodniczo-kulturowe”, realizowanemu przez artystkę Magdalenę Mądrą i naukowca Wojciecha Browarnego z Pracowni Badań Regionalnych Uniwersytetu Wrocławskiego.

Legnicką odsłonę projektu organizuje Galeria Sztuki, która zaprasza do Otwartej Pracowni Sztuki na szereg wydarzeń. Pierwszym z nich będzie spotkanie otwarte – prezentacja o idei „Prze-wodnika dolnośląskiego”, które odbędzie się 27 listopada o godz. 18:00. Autorzy projektu zaprezentują dotychczasowe efekty pracy i przedstawią historie i ciekawostki dotyczące miejsc wodnych i ich nazw, historii, legend i wyobrażeń z nimi związanych. Wydarzenie będzie tłumaczone na polski język migowy i wzbogacone o audiodeskrypcję.

Kolejnym etapem cyklu będzie tworzenie „hydro-archiwum Legnicy” – i to właśnie tutaj badacze oddadzą głos mieszkańcom miasta. W dniach 28 do 30 listopada, w godz. 16:00–19:00, Otwarta Pracownia Sztuki 19 zamieni się w przestrzeń zbierania lokalnych historii. Galeria zaprasza do przynoszenia swoich wspomnień, zdjęć, dokumentów rodzinnych oraz przedmiotów, które wiążą się z szeroko pojętą wodą – zarówno tymi z codziennych spacerów, jak i związanymi z dawnymi powodziami czy wyjątkowymi przeżyciami. Wszystkie te materiały stworzą wspólną, wielogłosową opowieść o wodzie w życiu miasta.

Zwieńczeniem wydarzeń będzie wystawa, na której zobaczymy zebrane archiwalia – prawdziwe, osobiste historie mieszkańców Legnicy związane z wodą – deszczem, rzeką, powodzią. Zarówno te dobre, jak i te trudne historie, bardzo prywatne, ale też ukazujące doświadczenia zbiorowe. Wystawa będzie prezentowana w Galerii Ring w lutym 2026 r.

Dofinansowano ze środków budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego.

Autorzy projektu:

Wojciech Browarny – historyk literatury polskiej, regionalista, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Wrocławskiego. Kieruje Zakładem Literatury Polskiej XX i XXI wieku oraz Pracownią Badań Regionalnych. Członek Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej Akademii Nauk. W latach 2022-2024 członek jury Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus, a od 2025 – Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius. Naukowo zajmuje się współczesną polską prozą, antropologicznymi problemami nowoczesności, związkami kultury i historii z przyrodą oraz badaniami archiwalnymi. Autor książek m.in. „Tadeusz Różewicz and Modern Identity in Poland since the Second World War” (Wrocław 2019), „Historie odzyskane. Literackie dziedzictwo Wrocławia i Dolnego Śląska” (Wrocław 2019), „W drodze. Wrocław śladami Tadeusza Różewicza” (Wrocław 2021), „Anatomia nowoczesnego regionu. O związkach środowiska, kultury i pamięci” (Wrocław 2023), „Stulecie Tadeusza Różewicza. O pisaniu i wspominaniu” (2025).

Magdalena Mądra – artystka wizualna, kuratorka, pracownica kultury, miłośniczka naturokultury i sztuki. Absolwentka Wydziału Fotografii Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu (2022) oraz filologii polskiej na Uniwersytecie Wrocławskim (2005), gdzie studiowała też kulturoznawstwo. Koordynatorka projektów i dostępności oraz kuratorka festiwalu „Święto” w Instytucie im. Jerzego Grotowskiego. Członkini GUA Collective. Tworzy zdjęcia, instalacje, filmy i prace wykorzystujące mieszane techniki, które pokazuje na wystawach indywidualnych i zbiorowych. W 2023 r. podczas mikrorezydencji „O zatrzymaniu się przy wodzie, która płynie” w OPT Zamek we Wrocławiu spędzała czas nad pływami „dalszej rzędowości”. Od 2024 r. realizuje fotograficznie projekt „Prze-wodnik dolnośląski. Wody regionu jako miejsca pamięci i dziedzictwo przyrodniczo-kulturowe” w ramach Pracowni Badań Regionalnych UWr. Więcej informacji: www.magdalenamadra.com.